بستهبندی با اتمسفر اصلاحشده (MAP) روشی نوین است که با تغییر ترکیب گازهای داخل بسته، ماندگاری مواد غذایی را افزایش داده و کیفیت طبیعی آنها را حفظ میکند.سپهر گاز کاویان تولید کننده و تامین کننده گازهای خالص وترکیبی دارای گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد ایران می باشد.جهت خرید گازهای خالص و ترکیبی تماس بگیرید.02146837072 – 09033158778
صنایع غذایی در دهههای اخیر با چالشهای متعددی از جمله افزایش جمعیت جهانی، تغییر الگوهای مصرف، رشد تجارت بینالمللی و نیاز به کاهش ضایعات غذایی مواجه شده است. یکی از مهمترین دغدغهها در این صنعت، حفظ کیفیت، ایمنی و ماندگاری مواد غذایی بدون استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی نگهدارنده است. در این راستا، روشهای بستهبندی پیشرفته بهویژه بستهبندی با اتمسفر اصلاحشده (MAP) به عنوان یک راهکار مؤثر و علمی مورد توجه قرار گرفتهاند. این فناوری با تغییر ترکیب گازهای اطراف محصول، فرآیندهای فساد میکروبی و شیمیایی را به تأخیر انداخته و ارزش تغذیهای، رنگ، طعم و بافت مواد غذایی را حفظ میکند.
تعریف بستهبندی با اتمسفر اصلاحشده (MAP) و اصول علمی حاکم بر آن
بستهبندی با اتمسفر اصلاحشده به معنای جایگزینی هوای داخل بسته با مخلوطی کنترلشده از گازها است. ترکیب رایج این گازها شامل اکسیژن (O₂)، دیاکسیدکربن (CO₂) و نیتروژن (N₂) است که بسته به نوع محصول و اهداف نگهداری، در نسبتهای متفاوتی مورد استفاده قرار میگیرند.
اکسیژن: در برخی مواد مانند گوشت تازه برای حفظ رنگ قرمز ضروری است، اما در مواد دیگر باعث اکسیداسیون چربیها و فساد میشود.
دیاکسیدکربن: خاصیت ضد میکروبی دارد و رشد باکتریها و کپکها را مهار میکند.
نیتروژن: گازی خنثی و بیاثر است که برای پر کردن فضای خالی بستهها و جلوگیری از له شدن محصول استفاده میشود.
این فرآیند علمی بر پایه دو اصل اصلی استوار است:
مهار رشد میکروبی از طریق ایجاد محیط نامساعد برای باکتریها و قارچها.
کاهش سرعت واکنشهای شیمیایی از جمله اکسیداسیون، قهوهای شدن و تغییرات آنزیمی.
تاریخچه شکلگیری و توسعه فناوری بستهبندی با اتمسفر اصلاحشده
فناوری MAP نخستین بار در دهه ۱۹۳۰ معرفی شد و در ابتدا بیشتر در حملونقل میوهها و سبزیجات تازه استفاده میشد. اما با رشد فناوریهای بستهبندی و ظهور دستگاههای پیشرفته پرکن گاز و سیستمهای سیلینگ، این روش از دهه ۱۹۸۰ بهطور گسترده در صنایع گوشت، لبنی، نان و غذاهای آماده رواج یافت. امروزه MAP یکی از پرکاربردترین فناوریها در صنعت بستهبندی مدرن به شمار میرود.
روشها و تکنیکهای مختلف مورد استفاده در بستهبندی با اتمسفر اصلاحشده (MAP)
بستهبندی MAP بسته به نوع محصول و فناوری مورد استفاده به چند دسته تقسیم میشود:
بستهبندی گازرسانی مستقیم (Gas Flushing): در این روش، هوای داخل بسته خارج شده و بلافاصله با مخلوط گازی جایگزین میشود.
بستهبندی در خلأ (Vacuum Packaging): شامل تخلیه کامل هوا بدون تزریق گاز است. این روش بیشتر برای گوشت و پنیر استفاده میشود.
بستهبندی فعال (Active MAP): علاوه بر تغییر اتمسفر، از جاذبهای اکسیژن، رطوبتگیرها یا افزودنیهای ضدمیکروبی استفاده میشود.
اتمسفر اصلاحشده پویا (Dynamic MAP): ترکیب گازها در طول زمان بستهبندی تغییر میکند تا با نیاز محصول هماهنگ شود.
نقش گازهای مختلف در بستهبندی MAP و اهمیت انتخاب ترکیب صحیح
اکسیژن بالا (High-O₂ MAP): برای گوشت قرمز تازه که رنگ قرمز روشن مطلوب است.
اکسیژن پایین یا صفر: برای نان، شیرینی و آجیل که نیاز به جلوگیری از اکسیداسیون دارند.
دیاکسیدکربن بالا: برای مهار رشد میکروبها در غذاهای آماده و محصولات دریایی.
نیتروژن به عنوان گاز بالانس: برای جلوگیری از فشردگی بسته و حفظ حجم.
کاربردهای گسترده MAP در صنایع مختلف غذایی
گوشت و فرآوردههای پروتئینی: حفظ رنگ، جلوگیری از رشد باکتریهای بیهوازی و افزایش ماندگاری.
ماهی و غذاهای دریایی: جلوگیری از بوی نامطبوع و افزایش عمر ماندگاری.
میوهها و سبزیجات تازه: کاهش سرعت تنفس و تأخیر در رسیدگی.
محصولات لبنی: افزایش زمان مصرفپذیری پنیر، ماست و کره.
نان و شیرینی: جلوگیری از کپکزدگی و حفظ رطوبت.
غذاهای آماده و فستفود: حفظ کیفیت حسی و جلوگیری از فساد زودهنگام.
مزایای استفاده از فناوری بستهبندی با اتمسفر اصلاحشده برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان
افزایش قابل توجه ماندگاری محصول.
حفظ کیفیت طعم، رنگ، بو و ارزش غذایی.
کاهش نیاز به مواد شیمیایی نگهدارنده.
امکان صادرات و توزیع بینالمللی مواد غذایی.
کاهش ضایعات و افزایش بهرهوری اقتصادی.
محدودیتها و چالشهای موجود در بهکارگیری فناوری MAP
هزینه بالای تجهیزات و گازهای خالص.
نیاز به کنترل دقیق درصد گازها.
احتمال تغییرات ناخواسته در رنگ یا بافت در صورت انتخاب نامناسب ترکیب گازی.
نیاز به استانداردهای سختگیرانه ایمنی و بهداشت.
تجهیزات، ماشینآلات و گازهای مورد استفاده در بستهبندی MAP
برای اجرای موفق این فناوری، تجهیزات ویژهای شامل دستگاههای پرکن گاز، سیستمهای مانیتورینگ گاز و فیلمهای بستهبندی چندلایه مورد نیاز است. همچنین گازهای مورد استفاده باید دارای گرید غذایی و خلوص بالا باشند و از تأمینکنندگان معتبر تهیه شوند.
آینده صنعت بستهبندی مواد غذایی با MAP و نوآوریهای پیشرو
فناوری MAP در حال حرکت به سمت استفاده از بستهبندیهای هوشمند، نانوپوششها و بستهبندیهای زیستتخریبپذیر است. در آینده، ترکیب MAP با فناوریهای دیجیتال امکان ردیابی وضعیت گازها در بسته و کنترل هوشمند کیفیت محصول را فراهم خواهد کرد.
فناوری بستهبندی با اتمسفر اصلاحشده (MAP) بهعنوان یکی از کارآمدترین روشهای نگهداری مواد غذایی، توانسته است جایگاه ویژهای در صنایع غذایی جهان پیدا کند. این فناوری با بهبود کیفیت، افزایش ماندگاری و کاهش ضایعات غذایی، هم به نفع تولیدکنندگان و هم مصرفکنندگان عمل کرده و آیندهای روشن در کنار بستهبندیهای هوشمند و پایدار خواهد داشت.
بدون دیدگاه