سپهر گاز کاویان تولید کننده و تامین کننده گازهای خالص وترکیبی دارای گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد ایران می باشد.جهت خرید گازهای خالص و ترکیبی تماس بگیرید.02146837072 – 09033158778
اهمیت کالیبراسیون گازسنج MSA
گازسنج‌ها ابزارهایی دقیق برای اندازه‌گیری غلظت گازهای مختلف در محیط هستند. هرگونه انحراف از مقادیر استاندارد و صحیح می‌تواند منجر به پیامدهای جدی و جبران‌ناپذیری شود. کالیبراسیون به طور منظم و صحیح، اطمینان حاصل می‌کند که:
دقت اندازه‌گیری: گازسنج مقادیر گاز را با دقت بالا و مطابق با استانداردهای تعریف شده نشان می‌دهد. این امر برای تصمیم‌گیری‌های ایمنی و عملیاتی حیاتی است.
قابلیت اطمینان: اطمینان از اینکه دستگاه در شرایط اضطراری و بحرانی به درستی عمل خواهد کرد.
حفاظت از جان کارکنان: تشخیص زودهنگام و دقیق غلظت‌های خطرناک گاز، از مسمومیت، خفگی، یا انفجار جلوگیری می‌کند.
رعایت مقررات و استانداردها: بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای نظارتی، الزام به Calibration دوره‌ای تجهیزات پایش محیطی را اجباری کرده‌اند. عدم رعایت این مقررات می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین و توقف فعالیت شود.
افزایش طول عمر دستگاه: کالیبراسیون منظم به شناسایی مشکلات احتمالی در سنسورها و سایر اجزای دستگاه کمک کرده و از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری می‌کند.
کاهش هزینه‌ها: استفاده از یک گازسنج کالیبره شده از بروز حوادث پرهزینه، خسارات مالی ناشی از تولید معیوب، و هزینه‌های مربوط به غرامت و مسئولیت‌های قانونی پیشگیری می‌کند.
انواع گازسنج‌های MSA و نیاز به کالیبراسیون
شرکت MSA طیف گسترده‌ای از گازسنج‌ها را با کاربری‌های متفاوت تولید می‌کند. هر کدام از این دستگاه‌ها بسته به نوع سنسور و فناوری مورد استفاده، نیازمند روش‌های کالیبراسیون خاص خود هستند. برخی از رایج‌ترین انواع گازسنج‌های MSA که نیاز به کالیبراسیون دارند عبارتند از:
گازسنج‌های تک‌گاز (Single-Gas Detectors): این دستگاه‌ها برای پایش یک نوع گاز خاص مانند مونوکسید کربن (CO)، سولفید هیدروژن (H2S)، اکسیژن (O2) یا گازهای قابل اشتعال (LEL) طراحی شده‌اند.
گازسنج‌های چندگاز (Multi-Gas Detectors): این دستگاه‌ها قادر به پایش همزمان چندین گاز مختلف هستند و معمولاً برای محیط‌های کاری پیچیده‌تر و با ریسک بالاتر استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها می‌توانند ترکیبی از گازهای سمی (مانند CO, H2S)، گازهای قابل اشتعال (LEL) و سطح اکسیژن (O2) را پایش کنند.
گازسنج‌های پرتابل (Portable Gas Detectors): این دستگاه‌ها برای استفاده توسط پرسنل در حین انجام وظایف شغلی طراحی شده‌اند و قابل حمل هستند.
گازسنج‌های ثابت (Fixed Gas Detectors): این دستگاه‌ها در نقاط از پیش تعیین شده در یک محیط نصب می‌شوند و به طور مداوم شرایط محیط را پایش می‌کنند.
با توجه به تنوع این دستگاه‌ها، فرآیند کالیبراسیون باید بر اساس مدل دقیق دستگاه، نوع گازهای مورد پایش، و توصیه‌های سازنده (MSA) انجام شود.
فرآیند کالیبراسیون گازسنج MSA
Calibration گازسنج MSA یک فرآیند فنی است که نیاز به دانش تخصصی، تجهیزات مناسب و گازهای استاندارد با غلظت مشخص دارد. این فرآیند به طور کلی شامل مراحل زیر است:
۱. آماده‌سازی اولیه
بررسی ظاهری دستگاه: ابتدا وضعیت فیزیکی گازسنج، از جمله بدنه، صفحه نمایش، و اتصالات بررسی می‌شود تا از عدم وجود آسیب فیزیکی اطمینان حاصل شود.
بررسی عمر باتری: اطمینان از کافی بودن شارژ باتری یا تعویض باتری در صورت نیاز.
بررسی سنسورها: اطمینان از اینکه سنسورها تمیز و عاری از هرگونه آلودگی یا مانع هستند. برخی از گازسنج‌ها ممکن است نیاز به “شستشوی سنسور” (Sensor Purge) داشته باشند.
اطمینان از صحت عملکرد صفحه نمایش و آلارم‌ها: قبل از شروع کالیبراسیون، بررسی می‌شود که صفحه نمایش به درستی اطلاعات را نمایش می‌دهد و آلارم‌های صوتی و تصویری دستگاه فعال هستند.
۲. آماده‌سازی تجهیزات و مواد
گازهای استاندارد (Calibration Gases): این مهمترین بخش فرآیند کالیبراسیون است. گازهای استاندارد، گازهایی با غلظت دقیق و شناخته شده از گاز مورد نظر هستند که توسط شرکت‌های معتبر تولید و تأیید شده‌اند. این گازها معمولاً در کپسول‌های تحت فشار عرضه می‌شوند.
رگولاتور (Regulator): برای کنترل جریان خروجی گاز استاندارد از کپسول، از رگولاتورهای مخصوص استفاده می‌شود که جریان را در حد مطلوب (معمولاً بین 0.5 تا 1 لیتر در دقیقه) تنظیم می‌کنند.
لوله و اتصالات (Tubing and Fittings): لوله‌های مخصوص (اغلب سیلیکون یا تفلون) و اتصالات مناسب برای انتقال گاز استاندارد به دستگاه گازسنج استفاده می‌شوند.
منیفولد کالیبراسیون (Calibration Manifold): در برخی موارد، به ویژه برای گازسنج‌های چندگاز، از منیفولدها برای اتصال همزمان چندین کپسول گاز و یا برای کنترل دقیق جریان استفاده می‌شود.
دستگاه کالیبراسیون خودکار (Automatic Calibration Station): برخی از مراکز Calibration از سیستم‌های خودکار برای انجام فرآیند کالیبراسیون استفاده می‌کنند که دقت و سرعت عمل را افزایش می‌دهد.
نرم‌افزار کالیبراسیون (Calibration Software): برای ثبت نتایج کالیبراسیون، مشاهده منحنی‌های پاسخ سنسور و تنظیم پارامترهای دستگاه، ممکن است از نرم‌افزارهای تخصصی استفاده شود.
۳. انجام فرآیند کالیبراسیون
فرآیند کالیبراسیون به طور کلی شامل دو مرحله اصلی است:
الف) کالیبراسیون صفر (Zero Calibration / Bump Test):
در این مرحله، دستگاه در معرض هوای تمیز (که فاقد گازهای مورد پایش است) قرار داده می‌شود. معمولاً از یک گاز صفر (Zero Gas) که مخلوطی از گازهای بی‌اثر مانند نیتروژن و درصد کمی اکسیژن (معمولاً ۲۱%) است، استفاده می‌شود.
هدف از این مرحله، تنظیم نقطه صفر دستگاه است. دستگاه باید در حضور هوای تمیز، قرائت صفر را برای گازهای سمی و قابل اشتعال نشان دهد و قرائت صحیح برای اکسیژن (معمولاً ۲۱%).
“Bump Test” یک نوع آزمایش سریع است که در آن غلظت کمی از گاز استاندارد به دستگاه داده می‌شود تا از واکنش سنسور و فعال شدن آلارم‌ها اطمینان حاصل شود. Bump Test معمولاً کمتر از Calibration کامل زمان می‌برد.
ب) کالیبراسیون اسپاین (Span Calibration):
در این مرحله، دستگاه در معرض گازهای استاندارد با غلظت‌های مشخص از هر گاز مورد پایش قرار می‌گیرد.
ابتدا، دستگاه با غلظت مشخصی از یک گاز (مثلاً CO) کالیبره می‌شود. دستگاه باید غلظت دقیق گاز استاندارد را نمایش دهد.
سپس، این فرآیند برای سایر گازهای مورد پایش (مانند H2S، O2، LEL) تکرار می‌شود.
در طول فرآیند، نرم‌افزار Calibration (یا اپراتور) منحنی پاسخ سنسور را ثبت کرده و در صورت نیاز، مقادیر را تنظیم می‌کند تا قرائت دستگاه با غلظت واقعی گاز استاندارد مطابقت داشته باشد.
نکات مهم در کالیبراسیون اسپاین:
جریان گاز: اطمینان از اینکه جریان گاز استاندارد به دستگاه به طور مداوم و با نرخ ثابت تامین می‌شود.
زمان تماس: قرار دادن دستگاه در معرض گاز برای مدت زمان کافی (طبق دستورالعمل سازنده) تا سنسور به طور کامل واکنش نشان دهد.
ترتیب گازها: در گازسنج‌های چندگاز، ترتیب ارائه گازهای استاندارد ممکن است اهمیت داشته باشد. معمولاً گازهایی که ممکن است بر پاسخ سنسورهای دیگر تأثیر بگذارند (مانند H2S بر سنسور CO) با احتیاط بیشتری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۴. بررسی نتایج و صدور گواهینامه
پس از اتمام فرآیند کالیبراسیون، نتایج اندازه‌گیری‌ها و تنظیمات انجام شده ثبت می‌شود.
در صورت موفقیت‌آمیز بودن کالیبراسیون، یک گواهینامه Calibration صادر می‌شود که شامل اطلاعات زیر است:
نام و مدل دستگاه گازسنج MSA
شماره سریال دستگاه
تاریخ کالیبراسیون
تاریخ کالیبراسیون بعدی (بسته به زمان‌بندی توصیه شده)
نوع و غلظت گازهای استاندارد استفاده شده
نتایج قرائت قبل و بعد از کالیبراسیون (در صورت نیاز)
نام و مشخصات مرکز کالیبراسیون
نام و امضای اپراتور کالیبراسیون
این گواهینامه به عنوان مدرکی برای اثبات صحت عملکرد دستگاه و رعایت مقررات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استانداردهای مرتبط با کالیبراسیون گازسنج
کالیبراسیون گازسنج‌ها تحت تاثیر استانداردهای بین‌المللی و ملی قرار دارد. برخی از مهمترین استانداردها که به طور غیرمستقیم بر فرآیند کالیبراسیون تأثیر می‌گذارند عبارتند از:
ISO/IEC 17025: این استاندارد، الزامات عمومی برای صلاحیت آزمایشگاه‌ها و مراکز آزمون را تعیین می‌کند. مراکزی که این استاندارد را رعایت می‌کنند، از اعتبار بالایی در زمینه ارائه خدمات کالیبراCalibration سیون برخوردارند.
استانداردهای مرتبط با گازهای قابل اشتعال (LEL): استانداردهایی مانند UL 60079-29-1 و IEC 60079-29-1 به طراحی، نصب، عملکرد و آزمایش تجهیزات پایش گازهای قابل اشتعال می‌پردازند.
استانداردهای مرتبط با گازهای سمی: استانداردهایی مانند UL 60079-29-2 و IEC 60079-29-2 به تجهیزات پایش گازهای سمی و کمبود اکسیژن می‌پردازند.
استانداردهای ملی: سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI) نیز استانداردهایی در زمینه تجهیزات ایمنی و پایش محیطی تدوین کرده است که ممکن است به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر Calibration تأثیر بگذارند.
نکات مهم در هنگام تحویل دستگاه برای کالیبراسیون
هنگام تحویل گازسنج MSA خود به مرکز کالیبراسیون، به نکات زیر توجه داشته باشید:
اطلاعات کامل دستگاه: اطمینان حاصل کنید که تمام اطلاعات لازم در خصوص دستگاه، از جمله مدل دقیق، شماره سریال، و سنسورهای نصب شده، به مرکز کالیبراسیون ارائه شده است.
تاریخ آخرین کالیبراسیون: اعلام تاریخ آخرین کالیبراسیون دستگاه، به تکنسین‌ها در ارزیابی وضعیت فعلی دستگاه کمک می‌کند.
مشکلات گزارش شده: اگر دستگاه هرگونه مشکل یا خطای خاصی را از خود نشان داده است، آن را به طور کامل گزارش دهید.
درخواست گواهینامه: حتماً درخواست صدور گواهینامه کالیبراسیون معتبر را مطرح کنید.
زمان‌بندی: در مورد زمان تخمینی اتمام کار و زمان تحویل دستگاه سوال کنید.
نگهداری و مراقبت از گازسنج MSA
علاوه بر Calibration منظم، نگهداری صحیح از گازسنج MSA به حفظ دقت و طول عمر آن کمک شایانی می‌کند:
ذخیره‌سازی مناسب: گازسنج‌ها را در مکان‌های تمیز، خشک و با دمای مناسب (مطابق دستورالعمل سازنده) نگهداری کنید. از قرار دادن دستگاه در معرض بخارات شدید، گرد و غبار، و نور مستقیم خورشید خودداری کنید.
شارژ منظم باتری: اطمینان حاصل کنید که باتری دستگاه همواره شارژ کافی دارد.
تمیز کردن دوره ای: بدنه دستگاه و به خصوص دهانه سنسورها را به طور منظم با پارچه نرم و خشک تمیز کنید. از استفاده از حلال‌ها یا مواد شوینده قوی خودداری کنید.
اجتناب از ضربه: از انداختن یا ضربه زدن به دستگاه خودداری کنید، زیرا ممکن است سنسورها و قطعات داخلی آسیب ببینند.
بررسی Bump Test: قبل از هر بار استفاده، یک Bump Test انجام دهید تا از صحت عملکرد دستگاه اطمینان حاصل کنید.
بدون دیدگاه