گاز هیدروکربنی بوتان و پروپان یا ترکیبی ازآنها (LPG):گاز مایع یا ال پی جی به دو گاز هیدروکربنی بوتان و پروپان یا ترکیبی از آنها گفته میشود که در حالت مایع نگه داشته میشوند.
گفتنی است که معمولاً مقادیر کمی از ترکیباتی چون پروپیلن و بوتیلن نیز در گاز مایع موجود است.
در رابطه با کاربرد این گاز باید بدانید که بیشتر برای کاربردهای گرمایشی و به عنوان سوخت وسایل نقلیه استفاده میشود.
همچنین لازم به ذکر میباشد از دیگر کاربرد های این گاز استفاده از آن در افشانه‌ها و به عنوان گاز خنک‌کننده در وسایل سرمازا همچون یخچال و فریزر میباشد.
اطلاعات دیگری که میتوان در رابطه با این گاز داد این است که از آن در پالایشگاه به عنوان محصول فرعی تصفیه گاز طبیعی و پالایش نفت خام استفاده میشود.
ارزش حرارتی گاز مایع ۴۶٫۱ مگاژول/کیلوگرم میباشد که بالاتر از بنزین و نفت کوره است وشایان ذکر است که در وزن مساوی انرژی بالاتری تولید می‌کند.
اما ارزش حرارتی آن در حجم مساوی کمتر است چون گاز است و تراکم کمتری دارد.
هر لیتر گاز مایع ۵۰۰ تا ۵۸۰ گرم و هر لیتر بنزین ۷۱۰ تا ۷۷۰ گرم وزن دارد.
این گاز در دمای ۲۱ درجه سلسیوس تحت فشار حداکثر ۸ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع به مایع تبدیل میشود؛ و در زمان تولید فاقد رنگ و بو و حتی مزه میباشد که برای ایمنی بیشتر به آن ترکیبات گوگرد دار به نام مرکاپتان که شامل اتیل مرکاپتان و متیل مرکاپتان میباشد اضافه میشود.
نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که ال‌پی‌جی را نباید با ال‌ان‌جی (گاز طبیعی مایع‌شده) اشتباه گرفت.
ال‌ان‌جی در واقع همان گاز طبیعی (عمدتاً متان و اتان) میباشد که برای حمل‌ونقل راحت‌تر و مقرون به صرفه تر به صورت مایع درمی آید.
در رابطه با سی‌ان‌جی هم باید بدانید که نوعی گاز طبیعی است که فشرده شده تا حجم کمتری را اشغال کند.
اکثر مردم به LPG گاز مایع میگویند که در سیلندرهای قابل حمل ۵۰ کیلویی، ۱۱ کیلویی (سیلندر خانگی) ، ۵ کیلویی (پیکنیکی بزرگ) و ۲ کیلویی (پیکنیکی متوسط) و ۱ کیلویی (پیکنیکی کوچک) در ایران قابل عرضه میباشد.
در رابطه با مصرف این گاز در خانه ها باید بدانید که در زمان های قدیم که هنوز شهرها لوله‌کشی گاز طبیعی نشده بودند مردم برای اجاق‌ها و در زمان بی برقی برای روشنایی از گاز مایع سیلندری استفاده میکردند که بعد از لوله‌کشی شبکه گاز طبیعی برای هر خانه، دیگر کمتر این کپسول ها در خانه‌ها دیده میشوند.
همچنین این گاز در صنعت کاربردهای خاص خود را دارد اما در صنایع کوچک که مصرف‌کننده صنعتی نمی‌تواند هزینه نصب مخازن بزرگ گاز را تأمین کند و یا مکان نصب این مخازن را ندارد از سیلندرهای ۵۰ کیلویی که قابل حمل میباشد استفاده میکنند و آن را در خارج از ساختمان به لوله‌کشی گاز ساختمان وصل می‌کند.
برای مشاهده سایر گازهای ترکیبی اینجا کلیک نمایید.
برای خرید مخلوط‌های گازی هیدروکربنی و تجهیزات آن مانند رگولاتور و سیلندر کلیک کنید.
تولید مخلوط‌های گازی هیدروکربنی
در این بخش به بررسی انواع گازهای هیدروکربنی و تولید مخلوط‌های گازی هیدروکربنی می‌پردازیم.
ابتدا باید بدانیم به چه گازهایی گازهای هیدروکربنی میگویند.
در شیمی آلی به ترکیب آلی که دارای اتم هیدروژن و کربن باشند گاز هیدروکربنی گفته میشود.
گفتنی است که هیدروکربن‌ها، مولکول‌هایی قطبی نیستند بنابراین در حلال‌های قطبی مانند آب حل نمی‌شوند؛
این در حالی است که در حلال‌های غیرقطبی مانند روغن (که خودش نوعی هیدروکربن است) حل میشوند.
برای اینکه درک بهتری از این مفهوم داشته باشید به مثال زیر توجه کنید:
اگر دستتان با گریس آلوده شود برای پاک کردن آن نباید از آب استفاده کرد زیرا گریس نوعی هیدروکربن از خانواده آلکان‌ها میباشد و به دلیل ناقطبی بودن با آب پاک نمی‌شود به همین دلیل برای پاک کردن آن از نفت یا بنزین که ناقطبی هستند میتوان استفاده کرد.
هیدروکربن‌ها می‌توانند به صورت گاز، مایع، موم و پلیمر باشند.
به عنوان مثال:
هیدروکربن‌های گازی مانند گاز متان و گاز پروپان.
هیدروکربن‌های مایع مانند هگزان و بنزن.
هیدروکربن‌های به صورت موم مثل پارافین وکس یا نفتالین.
هیدروکربن‌ها به صورت پلیمر مانند پلی اتیلن، پلی پروپیلن و پلی استایرن.
نکته حائز اهمیت در رابطه با گازهای هیدروکربنی که باید به آن توجه کرد این است که این نوع گازها سمی و آتشزا می‌باشند و از ترکیبات سرطان زا بشمار می‌روند.
تولید انواع گازهای ترکیبی هیدروکربنی
شرکت سپهر گاز کاویان در زمینه تولید و آزمون انواع مخلوط های گازی هیدروکربنی متناسب با درخواست مشتریان همراه با پیشنهادات فنی و سرتیفیکیت معتبر iso17025 فعال میباشد.
انواع ترکیبات گازی هیدروکربنی
۱- مخلوط گازی LEL CH4
۲- مخلوط گازی LEL C3H8
۳- مخلوط گازی (87%CH4*13%C3H8)G21
۴- مخلوط گازی (92.5%CH4*7.5%N2)G23
۵- مخلوط گازی (50%nC4H10*50% iC4H10)G30
۶- مخلوط گازی(77%CH4*23%H2)G222
۷- مخلوط گازی (85%CH4*15%N2)G231
مصارف صنعتی
برای مصارف صنعتی از ال پی جی در مخازن بزرگتری که در محل تولیدی صنعتی نصب شده است استفاده میشود. این مخازن به وسیله ماشین‌های حمل گاز مایع (گاز کش) مستقیم از پالایشگاه یا شرکت‌های توزیع گاز مایع پُرمی‌شوند.
موارد استفاده گاز مایع
گفتنی است از آنجایی که این گاز به سادگی قابل حمل و نقل میباشد. در بسیاری از مکانهایی که استفاده از منابع دیگر سوخت امکان‌پذیر نیست کاربرد دارد.موارد استفاده از این گاز عبارت اند از:
1-خانه‌ها جهت اجاق گازها و وسایل گرمایشی
2-کارخانه‌ها جهت سوخت کوره‌ها و مشعل‌ها (و در بعضی از آنها جهت سوخت دوم)
3-آشپزخانه‌های صنعتی و تجاری
4-سیستم جرقه زن (IGNITION) توربین‌های گازی در نیروگاه‌های سیکل ترکیبی
6-سوخت دوم برای خودروها
مصرف ال پی جی در خودرو
جالب است بدانید که امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا از جمله ترکیه، کره جنوبی، روسیه، ایتالیا، لهستان، انگلیس و آمریکا از گاز مایع به عنوان سوخت خودرو استفاده میشود که به آن اتوگاز میگویند.
مصرف ال پی جی در ایران
عمده مصرف این سوخت در ایران در بخشهای خانگی و حمل و نقل (به عنوان سوخت دوم خودروهای دوگانه سوز) است.
البته ناگفته نماند مصرف این سوخت در ایران با مجادلههایی همراه بوده است.
از انجایی که این گاز صرفه اقتصادی دارد، مردم آن را در خودروها استفاده می کنند و همین امر باعث کم آمدن این گاز در روستاها شده است و به همین دلیل مسئولین وزارت نفت، استانداری ها و برخی مسئولین سازمان استاندارد استانها برای کنترل مصرف در بخش خودرو، با مصاحبه های فراوانی عنوان کرده ان که گازمایع یک سوخت بسیار خطرناک، غیرایمن و با آلایندگی زیاد زیست محیطی است در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند اینطور نیست و دلایلشان هم این است که است که این سوخت در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا به عنوان سوخت جایگزین بنزین و دیزل استفاده می شود.
آیا ال پی جی یک سوخت خطرناک و غیرایمن است؟
گفتنی است که بسیاری از مسئولان در ایران از این سوخت به عنوان یک سوخت غیر ایمن و خطرناک یاد میکنند.
اما اگر استانداردهای مربوط به مخزن و سوختگیری آن رعایت شود، بنابر تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است، این سوخت میتواند از بنزین و گازوییل ایمن تر باشد.
مشاهده مطلب مشابه: گاز ترکیبی متان
